15 november 2022

Wederom uitstel omgevingswet

Vorige maand is door minister Hugo de Jonge besloten om de inwerkingtreding van de Omgevingswet wederom verder uit te stellen, tot 1 juli 2023. Een omstreden beslissing, aangezien verschillende betrokken partijen aangeven dat ze juist willen vasthouden aan de invoeringsdatum van 1 januari 2023. Verder uitstel wordt door deze partijen beschouwd als schadend voor onder meer de motivatie, de uitvoering, en het vertrouwen in de overheid. Waarom is er dan toch besloten om de inwerkingtreding verder uit te stellen?
Omgevingswet

Het is natuurlijk niet de eerste keer dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet uitgesteld is. Het gedachtegoed achter de wet stamt al uit 2010, met als oorspronkelijke ingangsdatum 1 januari 2019. Problemen met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) en gebrek aan geld, capaciteit en kennis bij gemeentes hebben er echter voor gezorgd dat de invoering keer op keer is uitgesteld. Wat is de stand van zaken? Welke problemen spelen er nog en kunnen deze opgelost worden voor de – op dit moment – geldende deadline van 1 juli 2023?

Testen & toepassen

Eén van de hoofdzakelijke redenen om de inwerkingtreding verder uit te stellen is dat een groot deel van de bevoegd gezagen heeft aangegeven niet klaar te zijn voor de overgang naar het stelsel van de Omgevingswet. Het systeem en aanverwante ingerichte processen zouden nog niet doortastend genoeg getest zijn om een verantwoorde overgang te kunnen garanderen. De zes maanden extra tijd die bevoegd gezagen krijgen zijn dan ook voornamelijk bedoelt om verder te oefenen en hun ketens uitvoerig te testen. Zou de overheid vasthouden aan een inwerkingtreding op 1 januari 2023, bestaat het risico dat een grote groep bevoegd gezagen niet hetzelfde niveau van dienstverlening kunnen behouden met chaos en verdere vertragingen als gevolg.

Software blijft hoofdpijndossier

De noodzaak van bevoegd gezagen om te oefenen en testen met het systeem wordt verder verhindert door de aanhoudende problemen met het DSO. Tussen januari en juli van dit jaar zijn er maar liefst 200 meldingen gedaan over problemen met de software, waarvan inmiddels pas een kwart is opgelost. Essentiële onderdelen van het DSO die op dit moment nog steeds problemen ervaren zijn onder meer:

  • Het Omgevingsloket
  • Vergunningsaanvragen en meldingen
  • Het publiceren van omgevingsdocumenten
  • Het aanleveren van toepasbare regels

Het is een randvoorwaarde voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet dat deze onderdelen goed functioneren. En zelfs als alle problemen opgelost worden, is het nog maar de vraag of bevoegd gezagen genoeg tijd krijgen om de nieuwe oplossingen te testen en ermee te oefenen.

Tegen de verdrukking in groeien

Ondanks alle problematiek, zijn er ook positieve punten te benoemen. Terwijl begin dit jaar nog maar zo’n 66% van alle bevoegd gezagen aangesloten waren op essentiële onderdelen van het DSO, kunnen 99% van alle bevoegd gezagen nu aanvragen of meldingen ontvangen en vragenbomen publiceren. Ook wordt het testen van de keten en het oplossen van problemen steeds systematischer ingericht. Of het genoeg is om de deadline van 1 juli 2023 te halen moet echter nog maar blijken.